Προβιοτικά και ανδρική γονιμότητα

Τί είναι τα προβιοτικά?

Τα προβιοτικά είναι ένας συνδυασμός ζωντανών ευεργετικών μικροοργανισμών, βακτηρίων ή/και ζυμομυκήτων, που βρίσκεται σε τροφές (όπως γιαούρτι, κεφίρ, ξινολάχανο, πίκλες, miso, kombucha κ.α) ή συμπληρώματα διατροφής. Φυσιολογικά ανευρίσκονται στον εντερικό σωλήνα και ωφελούν ποικιλοτρόπως την καλή λειτουργία του οργανισμού μας – ειδικά του πεπτικού συστήματος. Τα οφέλη, της λήψης προβιοτικών, για την υγεία είναι αποτέλεσμα της ιδιότητας τους να ενισχύουν το εντερικό μικροβίωμα, δηλαδή να εξισορροπούν τα “καλά” και “κακά” βακτήρια του εντέρου.

Οι πιο κοινοί προβιοτικοί μικροοργανισμοί είναι:

· Λακτοβάκιλλοι

· Μπιφιντοβακτήρια

· Saccharomyces boulardii.

Πως το εντερικό μικροβίωμα σχετίζεται με την ανδρική γονιμότητα?

Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου (Gut Microbiota) έχει διάφορες επιδράσεις σε πλήθος οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Συγκεκριμένα, ο άξονας εντέρου-όρχεων υποστηρίζεται σε πρόσφατες μελέτες να αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ανδρικής υπογονιμότητας. Πειραματικά και κλινικά στοιχεία από διαφορετικά είδη υποδεικνύουν ότι οι κύριοι τρόποι μέσω των οποίων η εντερική μικροχλωρίδα επηρεάζει την ανάπτυξη και τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος περιλαμβάνουν: 1) την παροχή θρεπτικών συστατικών 2) την ρύθμιση του ανοσοποιητικού μικροπεριβάλλοντος των όρχεων και 3) τον έλεγχο των φυσιολογικών διεργασιών μέσω μεταγωγής σήματος και των ορμονικών επιπέδων.

Η διαταραχή του μικροβιώματος του εντέρου (δυσβιοτικές συνθήκες) που μπορεί να προκληθούν από κάποιες παθήσεις, κακή διατροφή, άγχος, διάφορα φάρμακα κ.α., μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της σπερματογένεσης μέσω του οξειδωτικού στρες και της βλάβης του DNA. Επιπλέον η μη φυσιολογική εντερική μικροχλωρίδα παράγει φλεγμονώδεις δείκτες και επηρεάζει την ακεραιότητα του επιθηλίου του εντέρου, οδηγώντας στην μεταφορά βακτηρίων και φλεγμονωδών κυτοκινών στη συστηματική κυκλοφορία. Έτσι, οι όρχεις μαζί με το υπόλοιπο σώμα εκτίθενται σε χρόνια φλεγμονή που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της ακεραιότητας του φραγμού αίματος-όρχεων προκαλώντας διαταραχή της διαδικασίας της σπερματογένεσης και επηρεάζοντας τις παραμέτρους του σπέρματος.

Τι επίδραση έχουν τα προβιοτικά στην ποιότητα του σπέρματος?

Η αποκατάσταση του μικροβιώματος του εντέρου σε συμβιωτική κατάσταση μέσω προβιοτικών μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή του εντέρου και τελικά να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος.

Οι Helli et al., αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα των προβιοτικών συμπληρωμάτων στην ποιότητα του σπέρματος, τον δείκτη οξειδωτικού στρες και τις αναπαραγωγικές ορμόνες σε άνδρες με ιδιοπαθή υπογονιμότητα. Συνολικά 52 υπογόνιμοι άνδρες συμμετείχαν στην μελέτη. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε 500 mg προβιοτικών ημερησίως (ομάδα 1) είτε placebo (ομάδα 2) για 10 εβδομάδες. Στην αρχή της μελέτης, οι συμμετέχοντες δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική διαφορά στις παραμέτρους του σπέρματος. Ωστόσο, στο τέλος της μελέτης, η λήψη προβιοτικού συμπληρώματος προκάλεσε σημαντικές στατιστικές αλλαγές. Ο όγκος της εκσπερμάτισης, ο συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων, η συγκέντρωση, η συνολική κινητικότητα και η ζωτικότητα των σπερματοζωαρίων αυξήθηκαν σημαντικά στην ομάδα 1 σε σύγκριση με την ομάδα 2. Τα ποσοστά φυσιολογικής μορφολογίας των σπερματοζωαρίων δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντικές αλλαγές μεταξύ των δύο ομάδων. Επιπλέον μέχρι το τέλος της μελέτης, οι δείκτες οξειδωτικού στρές στο πλάσμα και στο σπέρμα στην ομάδα 1 άλλαξαν σημαντικά σε σύγκριση με την ομάδα 2, υποδεικνύοντας πως η διέγερση του αντιοξειδωτικού συστήματος του ξενιστή με προβιοτικά μπορεί να συμβεί.

Οι Valcarce et al., διαπίστωσαν επίσης ότι ένα πρόγραμμα θεραπείας με προβιοτικά έξι εβδομάδων βελτίωσε σημαντικά την κινητικότητα του σπέρματος (από 6,4% σε 28,6%) σε 9 άνδρες με ασθενοσπερμία και αυτό το αποτέλεσμα διατηρήθηκε έξι εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Βρήκαν επίσης μείωση του Δείκτη Κατακερματισμού του DNA (DFI από 25,8% σε 21,6%). Αυτή η βελτίωση στο DFI δεν διατηρήθηκε με την πάροδο του χρόνου (αυξήθηκε σε 23,1% έξι εβδομάδες μετά τη διακοπή της θεραπείας). Παράμετροι όπως η συγκέντρωση, ο όγκος, το pH ή η βιωσιμότητα των σπερματοζωαρίων δεν επηρεάστηκαν σημαντικά με την περίοδο έξι εβδομάδων της προβιοτικής θεραπείας.

Τέλος είναι σημαντικό να αναφερθεί πως πρόσθετες μελέτες σε αυτόν τον τομέα είναι απαραίτητες για την καλύτερη κατανόηση του άξονα εντέρου-όρχεων και την αξιολόγηση της χρήσης των προβιοτικών για την αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας