Σωματική άσκηση και ποιότητα σπέρματος

Η σωματική άσκηση ως γνωστόν έχει μια ποικιλία από τεκμηριωμένα πλεονεκτήματα για την υγεία,

όπως η μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και η πρόληψη των μη

μεταδοτικών χρόνιων ασθενειών. Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών έχει τεκμηριώσει επίσης την σχέση

μεταξύ άσκησης και ποιότητας του σπέρματος, με ετερογενή ωστόσο αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, η

έλλειψη σωματικής δραστηριότητας έχει συσχετιστεί με αύξηση της συχνότητας της ανδρικής

υπογονιμότητας και του όψιμου ανδρικού υπογοναδισμού, ο οποίος προκαλείται από τα χαμηλά

επίπεδα τεστοστερόνης, τη μειωμένη λίμπιντο, τη στυτική δυσλειτουργία και τη μειωμένη βιωσιμότητα

του σπέρματος. Επιπλέον η μέτρια άσκηση έχει δειχθεί ότι μπορεί να επιβραδύνει τις φλεγμονώδεις

διεργασίες που σχετίζονται με τη βλάβη του DNA στο σπέρμα και να αυξήσει το ποσοστό των κινητών

σπερματοζωαρίων. Ωστόσο, πιο ακραία επίπεδα άσκησης καθώς και συγκεκριμένοι τύποι άσκησης

έχουν συσχετιστεί με μειωμένη ποιότητα του σπέρματος.

Ας δούμε όμως τι αναφέρεται στην βιβλιογραφία. Μια πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη διερεύνησε

τους δείκτες αναπαραγωγικής λειτουργίας σε 441 υπογόνιμους άνδρες μετά από 24 εβδομάδες

διαλειμματικής προπόνησης υψηλής έντασης. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν στην ομάδα

άσκησης ή μη άσκησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, εντοπίστηκαν βελτιώσεις στην ακεραιότητα του

DNA του σπέρματος, στις παραμέτρους του σπέρματος και οι δείκτες οξειδωτικού στρες μειώθηκαν ως

αποτέλεσμα της παρέμβασης. Οι Lalinde Acevedo ανέλυσαν δείγματα σπέρματος από 17 άνδρες που

ασκούνταν τακτικά και 15 άνδρες που ακολουθούσαν καθιστικό τρόπο ζωής. Τα αποτελέσματα έδειξαν

ότι ο όγκος σπέρματος, η ζωτικότητα, η κινητικότητα, και η φυσιολογική μορφολογία ήταν υψηλότερα

στην σωματικά ενεργή ομάδα. Επιπλέον, μελέτη έδειξε ότι η ποιότητα του σπέρματος των ανδρών που

ασκούνται για μία ώρα, τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα ήταν 15,2% καλύτερη από εκείνους

που ασκούνταν λιγότερο συχνά ή υπερβολικά (9,7%). Στην μελέτη των Foucaut et al αξιολογήθηκαν

δεδομένα από 79 υπογόνιμους και 72 γόνιμους άνδρες. Σύμφωνα με του συγγραφείς η σωματική

αδράνεια και το μεγαλύτερο σωματικό λίπος συσχετίστηκαν με την ανδρική υπογονιμότητα.

Οι Wise et al εξέτασαν δεδομένα από 2.261 άνδρες που επισκέπτονταν κλινικές εξωσωματικής

γονιμοποίησης και δεν ανέφεραν καμία συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας του σπέρματος και της

σωματικής άσκησης. Ωστόσο, κατά την εξέταση συγκεκριμένων τύπων, η ποδηλασία για περισσότερες

από 5 ώρες/εβδομάδα συνδέθηκε με χαμηλότερη συγκέντρωση σπέρματος και χαμηλότερη ολική

κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Οι Maleki et al., συμπεριέλαβαν στην μελέτη τους άνδρες

ποδηλάτες δρόμου με φυσιολογικές παραμέτρους σπέρματος για να αξιολογήσουν πώς 16 εβδομάδες

έντονης ποδηλασίας επιδρούν στην ποιότητα του σπέρματος και στα επίπεδα ROS. Οι ερευνητές

ανέφεραν ότι η ποδηλασία επηρέασε τις συμβατικές παραμέτρους του σπέρματος, όπως τον όγκο του

σπέρματος, τις συγκεντρώσεις σπέρματος, την κινητικότητα του σπέρματος και τον αριθμό των

σπερματοζωαρίων, τα οποία ήταν σημαντικά χαμηλότερα από την αρχική τιμή. Επιπλέον, τα επίπεδα

των σπερματικών ROS αυξήθηκαν και παρέμειναν υψηλά μετά από 30 ημέρες ανάρρωσης. Άλλη μελέτη

διαπίστωσε ότι ο τύπος άσκησης έχει σημασία. Στην συγκεκριμένη ανάλυση δεν παρατηρήθηκε

συσχέτιση μεταξύ των διαφόρων επιπέδων άσκησης και των χαρακτηριστικών του σπέρματος σε 454

άνδρες από υπογόνιμα ζευγάρια. Επιπλέον, δεν εντοπίστηκε συσχέτιση μεταξύ τρεξίματος, ποδηλασίας

ή αθλημάτων ρακέτας και της ποιότητας του σπέρματος. Ωστόσο, οι αρσιβαρίστες είχαν σημαντικά

χαμηλότερη συγκέντρωση και χαμηλότερο συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων σε σύγκριση με τους

άνδρες που δεν ασκούνταν τακτικά.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα διερεύνησε τα πρότυπα άσκησης (δραστηριότητα

εργασιακή, δραστηριότητα μεταφοράς, οικιακή δραστηριότητα και ψυχαγωγική δραστηριότητα) και τις

παραμέτρους του σπέρματος σε 746 άνδρες με φυσιολογικές παραμέτρους σπέρματος. Οι άνδρες στα

υψηλότερα επίπεδα ολικής και μέτριας έως έντονης άσκησης είχαν αυξημένη ολική κινητικότητα κατά

15,2% και 16,4% και προοδευτική κινητικότητα κατά 16,1% και 17,3% αντίστοιχα, σε σύγκριση με τους

άνδρες στα χαμηλότερα επίπεδα άσκησης. Είναι σημαντικό να αναφερθεί όμως πως αυτά τα

αποτελέσματα της θετικής σχέσεις δόσης-απόκρισης μεταξύ ολικών και μέτριων έως έντονων

δραστηριοτήτων και της κινητικότητας του σπέρματος παρατηρήθηκαν μόνο σε πιο αδύνατους άνδρες

(ΔΜΣ < 24 kg/m2) ή σε νεότερους άνδρες. Ομοίως, σε άλλη μελέτη παρατηρήθηκε ότι οι υπογόνιμοι

άνδρες στο ανώτερο επίπεδο μέτριας άσκησης είχαν συγκεντρώσεις σπέρματος που ήταν 43%

υψηλότερες από τους άνδρες στο κατώτερο επίπεδο. Όταν εξετάστηκαν συγκεκριμένες

δραστηριότητες, οι άνδρες στις κατηγορίες άσκησης >1,5 h/wk και άρσης βαρών >2 h/wk είχαν

συγκεντρώσεις σπέρματος που ήταν 42% και 25% υψηλότερες, αντίστοιχα. Αντίθετα, οι άνδρες που

ανέφεραν ότι έκαναν ποδήλατο >1,5 h/wk είχαν 34% χαμηλότερες συγκεντρώσεις σπέρματος από

εκείνους που δεν έκαναν.

Συμπερασματικά λοιπόν, η μέτρια συχνή άσκηση σχετίζεται με βελτιωμένη ποιότητα σπέρματος ενώ η

πιο έντονη/εντατική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις παραμέτρους του σπέρματος.

Από τους διάφορους τύπους άσκησης, μέχρι στιγμής, αρκετά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η ποδηλασία

μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος.